কুৰুৱাচৰাই আৰু বামুণ

এহাল নিমাখিত বামুণ বামুণী আছিল৷ এদিন বামুণে গাঁৱলৈ যাওঁতে এটা কুৰুৱা চৰায়ে এটা ৰৌ মাছ ধৰি আনি এখন দলনি পথাৰত আতৌপুতৌকৈ খাব খোজা দেখি লৰি গৈ চৰাইটোৰ মুখৰপৰা মাছটো কাঢ়ি আনিলে৷ মুখৰ টোপটো যোৱা দেখি চৰায়ে আকাশত নিৰাশ হৈ বেজাৰ মনেৰে কবলৈ ধৰিলে,-“পৰলৈ দুখ কৰা কোনো সকাম নাই!” সেই দিনাৰপৰা কুৰুৱাটোৱে একো নকৰি সদায় মাছটোৰ কথাকে ভাবি থাকে আৰু বামুণক শাও দি আপোনা-আপুনি কয়, “মোক যেনেকৈ তই নিৰাশ কৰিলি, তয়ো তেনেকৈ নিৰাশ হ’বি!” সি মাছৰ কথাকে গুণি-ভাবি থাকি শোকত লাহে লাহে শুকাই-ক্ষীণাই গৈ এদিন মৰি থাকিল৷ বামুণে মাছটো আনি ঘৰত মহা আনন্দেৰে খাই-বৈ আছে৷ কিছুদিনৰ মূৰত বামুণৰ এটি ল’ৰা উপজিল৷ ল’ৰাটি এনে ৰূপহ হৈ উথলি আহিছিল যে, তাক যেয়ে দেখে সেয়ে একোলা ল’বলৈ বিচাৰিছিল৷ বামুণ বামুণীয়ে ল’ৰাৰ মুখ দেখি ভোক-পিয়াহলৈ পাহৰিছিল৷

আজি কালিকৈ ল’ৰাটো ডাঙৰ হৈ আহিল৷ ৰূপে গুণে ল’ৰাক কেউপিনে পেলাব নোৱাৰা দেখি বামুণ-বামুণীৰ আনন্দত পাৰ নোহোৱা হৈছিল৷ আপুতৰ পুত হৈ ল’ৰাটি ইমান মোহ-লগা হৈছিল যে বামুণ-বামুণীয়ে তাৰ হৈ সদায় নিজৰ দেহাকে দিবলৈ আগ কৰি থৈছিল৷ ল’ৰাটি চফল ডেকা হওঁতেই বিধতাৰ বিৰম্বণাত নিঠুৰ কালে বামুণ বামুণীৰ বুকু উদঙাই তাক মাৰি লৈ গুচি গ’ল৷ যি দিন ধৰি ল’ৰাটি মৰিল সেই দিন ধৰি বামুণ বামুণীৰ চকুৰ লো নুগুচা হ’ল৷ দুইৰো শোৱন-খাৱন গুচিল, আৰু ৰাতিয়ে দিনে দুয়ো নিজৰ হিয়া ধুনি আধামৰা হ’ল৷ “কাঠচিতীয়া যমে আমাক ইমান জীয়া জুই দিলে, তাক নো পুৱা-গধূলি সদায় ঘেটুকালি থাকিলে সি কেনে পায়” এইবুলি বামুণে ঢেঁকীটোকে নিতৌ ঘুমুৰ ঘুমুৰকৈ, যমৰ হিয়া খুন্দিছোঁ বুলি কৈ, খুন্দি থাকে৷

বামুণে এনেকৈ দুখ-বেজাৰ কৰি ঢেঁকী খুন্দি থকা দেখি, এদিন ৰাতি বামুণক সপোনত কলে, “তুমি যে সদায় একেৰাহে ঢেঁকী খুন্দি হিয়া ভুকুৱাই পুতেৰাক ধিয়াই আছা, সেই পুতেৰাক তুমি দেখিবলৈ পাবা; মাথোন মই এটা কথা কওঁ তাকে তুমি কৰিবা-কাইলৈ তুমি ভিতৰৰপৰা দুভাৰ মাৰি তোমাৰ গোঁসাই-ঘৰতে শুবা, আৰু তিনি দিনলৈকে কোনেও তালৈ গৈ তুমি নিজে নুঠা মানে, তোমাক জগাবলৈ হাক দিবা৷”

পিছদিনা পুৱা বামুণে সপোনৰ কথা বামুণীক ভাঙিছিঙি কৈ সেই মতেই তেওঁৰ গোঁসাই-ঘৰৰ ভিতৰত শুই থাকিল৷ বামুণৰ যেতিয়া ভৰ-টোপনি আহিল, তেতিয়া যমদূত এটাই বামুণৰ দেহাটো তাতে থৈ জীৱটো লৈ যমপুৰি পোৱালেগৈ৷ বামুণে যমপুৰীত কত যে লীলাখেলা দেখিলে তাৰ সীমা-সংখ্যা নাই; যমদূতে কোনো কোনো পাপীক হালে হালে সাঙুৰি খুন্দি তাও কৰিছে; কোনোক ওভোটাই মোট চেলাই খাৰণীত জুবুৰিয়াইছে; অঘাইটং পাপীবোৰক সিহঁতৰ জিভাত শলা মাৰি মহ টনাদি টানি নি নৰকৰ কুণ্ডত পেলাইছে, যমদূতবোৰ জুমে জুমে ফুৰি ফুৰিছে, হো-হো কৰে আহিছে গৈছে৷ এইদৰে নানা ঠাইত নান তৰহৰ কথা দেখি বামুণৰ শ্ৰুতি-বুদ্ধি হেৰাল, আৰু বতাহত আঁহতৰ পাত কঁপাদি ভয়ত বামুণ কঁপিবলৈ ধৰিলে৷

দূতে নি বামুণক যম ৰজাৰ ওচৰত ভেটালেগৈ৷ বামুণ ভয়ত ঠক্ ঠক্ কৰে কঁপা দেখি যমে তেওঁক ক’লে,-“বাপুদেউ তুমি ভয় নকৰিবা৷ তুমি বাৰু এই ডেকা মানুহমখাৰ ফাললৈ চকু দিয়াচোন, তাত তোমাৰ পুতেৰা আছেনে নাই?” বামুণে সেই ফাললৈ চাই দেখিলে যে তেওঁৰ পুতেক তাতে আছে৷ পুতেকক দেখি বামুণে ৰং মনেৰে যমক ক’লে যে “হয় মহাৰাজ,মোৰ পো সৌটো৷” বামুণৰ উত্তৰ শুনি যমে ক’লে, “তাক ইয়ালৈ মাতাচোন; যদি সি নাহে, তেন্তে তুমিয়েই তাক মাতি আনাগৈ৷” বামুণে পুতেকক মাতিলত পুতেক নহা দেখি তাৰ ওচৰলৈকে তেওঁ গৈ “হেৰ বোপাই, মই আহিছোঁ নহয়; তই এইপিনে আহচোন” বুলি মাতিলে৷ বামুণে এইদৰে তিনি চাৰিবাৰ মতাতো পুতেকে তেওঁৰ ফালে উভতিকে নোচোৱাত তেওঁ তাক হাতেৰে ঘোকোটা মাৰি কলে, “হেৰ বোপাই, এইফালে চাচোন, মই তোৰ বাপেৰ৷” পুতেকে এই কথা শুনি বাপেকৰ ফালে চাই বেজেৰা মাতেৰে কবলৈ ধৰিলে, “তই মোক ক’ৰ পো পাইছহি অ’? মই তোৰ পুতেৰ নহওঁ৷ তাহানি যে তই কুৰুৱা চৰাইটোক বেজাৰ দি তাৰ মুখৰ টোপটো কাঢ়ি লৈ গৈছিলি, তাৰ পোটক তুলিবলৈ হে মই তোৰ পুতেৰ হৈ জনম ধৰিছিলোঁ৷ এতিয়া মনত পৰিছে নে? মোৰ মনত তই যেনেকুৱা জুই দিছিলি, তোৰ মনতো মই তেনেকুৱা জুই দি গুচি আহিলোঁ৷”

পুতেকৰ উত্তৰ শুনি বামুণে মন মাৰি তাৰপৰা গুচি আহি যমৰ আগত ক’লে, যে “সেইটো মোৰ পো নহয়৷” বামুণৰ কথা শুনি যমে তেওঁক ক’লে, “তোমালোকে মোক অকাৰণতে দোষ দিছিলা; এতিয়া দেখিলা কাৰ দোষ?” এই বুলি যমে দূতৰ চকুলৈ চাই ঠাৰ দিলত, দূতে বামুণক ততালিকে লৈ আহি আকৌ বামুণৰ গোসাঁই-ঘৰ পোৱাই দেহাটোৰ ভিতৰত সুমাই থৈ গুচি গ’ল৷ বামুণে সাৰ পাই বামুণীক সপোনৰ সকলো কথা ভাঙি-পাতি ক’লে, আৰু তেতিয়াৰপৰা বামুণ বামুণীয়ে মৰি যোৱা পুতেকৰ হকে শোক কৰিবলৈ এৰি পেলালে৷